n
o, n. n
p.
arag,
Laws i 260.15
.
airge,
Cóic Con.
15 § 2
(see
GOI § 280
). Later m. Vn. of ad-rig,
Pedersen Vgl. Gr. ii 592
.
(a)
act of binding, tying; bond, fetter:
res in coin
na fetar d'arach,
Laws iii 416.16 Comm.
cibe inad . . . i
nderna fer araigh arach `wherever the man who ties [the cow]
performs the tying',
228.13 Comm.
fot in araig,
412.21
Comm.
airge con anaithne,
O'Curry 2510
(
Eg. 88 41b
) =
erge
con,
Laws iii 416.6
-
11
(see eirge).
būrach .i. bō ┐ ārach,
Corm. Y 131
(cf. bárach). a druith na halla / sen araigh
corra / croma cama fodchossaigh
bindings, shoes(?),
IT iii
99.1
. cú áraig `a chained hound',
Triads 168
. loman áraig
leash
, see loman and cf. cona.¤
dog-chain, leash
,
TBC-LL¹ 1003
.
(b)
act of binding, guaranteeing
(a contract or other legal
obligation or transaction);
bond, guarantee: ailid cac otrus
a arag hi coraib bel `every sick-maintenance entails its binding
(i.e. must be secured) by contracts',
BCrólige 55
. a harach:
arach fir fri firgilli the binding of evidence takes place with
proper pledges (Thurn.),
Cóic Con. 17 § 4
. issed coir
cach troiscthe . . . arach for soraith nad elai `the security of
a good surety who would not evade',
Laws i 118.6
. faill . . . do
feichemnaib lecud a naraig do derna dar a cenn `breaking
their bond',
Laws iii 512.1
(
O'Dav. 169
).
mad tuc arach re
airisemh uirre,
O'D. 538
(H 3.17, c. 433) `if he gave surety
to abide by the decision', Plummer MS notes.
gell ria narach
geall iar narach,
O'Curry 2719
(
Eg. 88, 61(62)a
).
breth gin
dilsi gin arach,
2290
(
Eg. 88, 21(22)d
).
inann a nepert ┐ a
ná.¤
,
535
(H 3.18, 265b) `their word is as good as their bond',
Plummer MS. notes. ?
dul do chennach gin airrchi,
Ériu
xiii 62 § 7
(
Triads § 74
) (cf. airrach). If certain relatives
of a dead man have all pre-deceased him then the person
who inherits his `díbad' is:
in fear uasal a.¤ in geilfine,
O'D.
740
(H 3.17, c. 538).
In literary texts: dogen-sa aní . . . acht nar milter úaib-si
a n-arach on condition that the pledge be not violated by you,
LU 5849
(TBC). ní géb-sa gan á.¤ / dáig nim láech gan
lámach I will not undertake it without security,
TBC-LL¹ 3044
.
tan nad rabe naidm nó á.¤ nó aitire acht fiadnaissi namma,
LL 4996
. do tarlaic dar ārach uad `in violation of a bond',
Death-tales of the Ulster heroes 20.3
.
gan urradha gan á.¤
,
AFM vi 1988.16
.
ro
naidhm árách (sic) ┐ rátha fair,
2046.18
.
fonaiscis fair
araige,
ZCP iii 247.6
. ocht dtrátha ar atach á.¤ / [. . .] na
n-ocht ndubhálach `to implore safeguards',
Dán Dé xxiv 2
.
fagaibh-si Teamhraig . . . re bliadain . . . dóigh tarrus á.¤
orum-sa uime sin `I have pledged myself to this',
Ériu iii
154 § 8
.
is andsin tarroidh Meadhbh modh n-aroidh ar Fer
nDiag um an comhrag do dhénamh,
ZCP x 278.8
=
ra
siacht M. máeth n-áraig bar F.,
TBC-LL¹ 3163
.
táirthis baéth
n-araig fair,
RC xiii 106.8
(
LL 306b15
) (see maeth).
(c)
favourable opportunity, advantage, opening
(frequ. with
for (ar) of dat. incommodi): ōtconncatar dā mac Sgōrāin . . .
á.¤ comlainn uirri `a chance of fighting against it',
Fianaig.
64.19
. iarras do námhaid á.¤ ort seeks an opportunity against
thee,
TSh. 7762
. iarrais a.¤ ar an rígh gur marbhadh leis
é `sought an opportunity and killed the king',
Keat. ii 660
.
mná i n-iodhnaibh . . . / gan á.¤ ar sgur dá mbrón,
Measgra D. 5.34
. do-chuaid d'iarraidh áraigh air to get a chance to
reform him(?) (Monica and Augustine),
DDána 59.10
. á.¤
na humhlachta d'iarraidh to seek an opportunity to practise
humility(?),
TSh. 185
. fo-gaib (gaibid) á.¤ for (ar): ní faghthar, ní fríoth, á.¤ / orra fa Art Chaomhánach no chance was
found to attack them under Art,
DDána 100.24
.
fuaradar
Fionnlochlonnaigh . . . á.¤ ar bheith ag aithmhilleadh Éireann,
Keat. iii 2911
.
á.¤ ní fhaghaim ar shuan,
Measgra D. 5.45
.
nir gabadh á.¤ oruinn osin alé,
ZCP i 131.24
.
Note further: in uair na raibhe á.¤ acut fén ort `when you
had no power over yourself',
PH 7391
. gidh nach bhfuil arach
air though there is no help for it,
Fen. 69 n.7
.
ríodhamhna
saor somholta / ar nach bhfuil neart nō á.¤
,
O'R. Poems
1090
. an uair is mó bhíd i n-á.¤ a n-ilchleas rely on,
TSh.
528
. conid he arach a raíníg . . . a cor a tenid ┐ a losgadh
plan,
BB 417a16
.
See also árad.