1 inis
Cite this: eDIL s.v. 1 inis or dil.ie/28744Last Revised:
2013
Forms:
inis, insi, indsi, indse, insi, innsi, indsi, inse, índis, inse, inseo, insi, insi, indsi, inis, indsi, inse, inseda, innseadha, insi, insiu, indse, inseadha, inse, insi, innsi, indsedh, inseadh, insib, innsib, indsibh, innsibh, insedhaib, innseadhaibh, insibh, inis, nInis
n
ī, f. In Mid and Mod. Ir. freq. inflected in pl. as dental
stem. n
s.
inis,
Corm. Y 744.
Imr. Brain § 4.
LL 13a31
.
insi,
Anecd. i 1.4
.
Laws i 16.12
LL 13a20
.
indsi,
Anecd.
i 1.7
.
indse,
Metr. Dinds. iv 92.15
. a
s.
insi,
Imr. Brain § 61
.
LU 3358.
innsi,
Lat. Lives 107.8
.
indsi,
Laws i 78.12
.
Anecd. i 1.7
.
inse,
Thes. ii 299.7
(
Hy. I pref.
).
LL 181a38
.
índis,
LL 395a31
. g
s.
inse,
Thes. ii 241.18
(Ardm.).
Imr. Brain § 61.
Fél. July 7
.
inseo,
Thes. ii 241.18
(Ardm.).
indse,
LU 3356.
insi,
Trip.² 2427.
LU 9150.
d
s.
insi,
SR
4008.
LU 3379.
indsi,
Anecd. i 1.6
.
SR 4009.
Laws i
12.z Comm.
inis,
Anecd. i 1.3
.
Fél. Aug. 8.
Laws i 16.6
(sic leg., Stokes,
Laws Crit. p. 22
).
Acall. 6558.
n
p.
indsi,
IT i 190.31
.
inse,
Todd Lect. vi 2.13
.
inseda,
Cog. 140.3
.
innseadha,
AFM i 564.6
. a
p.
insi,
Ml. 89d18
.
Trip.² 2424
(
insiu
, v.l.).
indse,
Alex. 884.
inseadha,
Keat. i 200.59
.
g
p.
inse,
Ml. 89d18
.
Imr. Brain § 25.
insi,
Sitzungsb. Pr. Akad. 1912,
xxv 439 § 7
.
innsi,
AU i 512.x
.
indsedh,
i 490.13
.
inseadh,
TD 20 § 49.
d
p.
for insib
,
Thes. ii 299.15
.
innsib,
312.1
(
Hy. II
).
indsibh,
SR 3396.
innsibh,
Aithd. D. 29 § 18.
insedhaib,
SG 64.x
.
innseadhaibh,
Dán Dé xxviii 39.
insibh,
AFM iii 326.x
. n
du.
di inis
,
ZCP i 420 § 183.
See
IGT
Decl. § 150.11
and
KZ xxviii 146 § 3.
an island
(very common in place names, see Hog. Onom.,
Indexes to FM., AU, etc.).
i.¤ ab insula
,
Corm. Y 744.
inis .i. nesos graece, insola interpretatur
,
O'Mulc. 734.
cen
muir dia etarscarad fo chosmailius n-inse,
Ml. 89d18
. lasinn
uile talmuin ón file im na insi imacuairdd, ib.
dul for insib
mara immach,
Thes. ii 299.15
.
muchatócc inse fáil augustín
inseo bicae,
241.18
.
immeraad in n-i.¤ immecúairt,
Imr. Brain
§ 61.
Manandān mac Lir, cendaighe amra robūi a nI.¤
Manann,
Corm. Y 896.
Máel-rúain ... grían án inse Góidel,
Fél. July 7
.
maicc Nessáin ónd i.¤
,
Fél. March 15.
corogab tir ...
| i n-insi Deprofane,
SR 4008.
i n-insib i mmedón in mara
tened,
LU 2193.
ingen ríg Insi Fer Falga,
9150
.
la tri
cenela saera randsat in indsi so,
Laws i 78.12
. muirinis
mara ina beir ceathra (one of the places into which distress
is not taken),
iv 6.10
. Siuchraidh mac Loduir iarla Innsi
orcc of the Orkney Islands,
AU i 532.10
. a n-indsib Orcc ┐ Catt 'Orkneys and Shetlands'
Celtica xiii 4
,
Peritia xii 315 n. 85
. Ragnall mac
Gothraidh, rí na n-innsi `Lord of the Isles' (i.e. of the
Hebrides),
512.x
,
Rannsachadh na Gàidhlig i 14
.
rí Innsi Gall,
AU 989.4
.
a hInnsib Gall,
CMT² 38 § 51
.
tri longa do longaibh Gall na n-Innsi do
shlat do Ulltaibh,
ii 58.17
.
inghion Rígh innsi Fionnghall,
Caithr. CC 24
. a hinsib Mod muirech `sea-girt islands of Mod' (i.e. the islands in Clew Bay),
Metr. Dinds. iii 408.5
.
as na hindsib .i. a Créit, a Cicir, a Sicil, a
Corsic,
PH 5388.
atat di i.¤ a fudomhuin in mara sin,
ZCP
i 420 § 183.
Cathal ... do mharbadh la Cénel Eogain na
hInnsi (i.e. of Inishowen),
ALC i 70.10
. an bhréiginsi lér
fhaoi Art (of Ireland),
Studies 1921, 75 § 18
.
dá ghimhis
don ghoirmṠinainnsi | uman n-i.¤ adhmholaimsi,
IGT Decl.
ex. 1395.
for insedhibh uisccidhe no for olénibh mara,
Hugh Roe 178.14
. As nom. loc.
Ennis, co. Clare:
dá
bhrághaid uaim i nInis
,
DDána 77 § 1.
mainistir Inse i
ttuadhmhumhain,
AFM iii 326.6
.
an island (often artificial) used as a storehouse or fort:
'na duinib trénaib daingnib | inna indsib eradblib,
SR
3396.
daroclasa a n-indsi ┐ a nduini ┐ a ndingnada,
BB
500b35
.
ni chumdaigem mura na paláti na tegdaise rígda
na indse for uscib,
Alex. 884.
ro daingnit leis ... dúin ocus
daingni ocus inseda,
Cog. 140.3
. M. ... do indradh Condacht
┐ do thoghail a híndseadh `M. harried Connaught and
destroyed its (artificial) islands,'
RC xvii 344.13
.
In many poetic names of Ireland
, e.g.
rannsadar a maic
... | i.¤ n-Airt,
Metr. Dinds. ii 38.46
.
i.¤ Bhanbha na ttrí
ttonn | do ṡlonn sí trí hanma sin,
IGT Decl. ex. 1152.
mór
antrom inse Banbha,
Keat. Poems 981.
i.¤ Bhreagh,
TD
1 § 2.
i.¤ Ealga, eadhon, oiléan uasal,
Keat. i 98.23
.
go hi.¤
aoibhinn Ealga,
Keat. Poems 10.
Gnia ... cenn crabhaidh
insi hEmhir,
AFM i 514.20
. tilid Éirinn gan ainimh | a
héineing d'I.¤ Ḟuinidh `they rule Ireland without reproach,
from one corner to the western land,'
TD 10 § 11.
cid mesc
lib coirm inse Fáil,
IT i 133.1
.
is ferr d'andrib Inse Fáil,
Metr. Dinds. iii 202.45
. an seachtmhadh hainm (i.e. of
Ireland),
I.¤ Fáil,
Keat. i 100.52
.
fata srúm gimhsi gach
gille | ag súr Innsi finne Fáil,
IGT Decl. ex. 1405.
ar fhud
Innse Laoghaire,
DDána 77 § 8.
an ceud ainm tugadh ar
Éirinn, I.¤ na bhfiodhbhadh, eadhon, oiléan na gcoillteadh,
Keat. i 96.11
.
an t-ochtmhadh hainm, Muicinis,
100.66
.